Wat zijn successierechten en wat is erfbelasting?
Wanneer je erft, moet je op de waarde van wat je erft belasting betalen. In het Vlaamse Gewest spreekt men van erfbelasting. In het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en het Waalse Gewest wordt die belasting successierechten genoemd.
De Vlaamse belastingdienst of het federale registratiekantoor (voor het Brusselse en het Waalse Gewest) berekenen de belasting die je verschuldigd bent op basis van de aangifte van nalatenschap die je als erfgenaam moet indienen.
Waarop moet je successierechten of erfbelasting betalen?
Overledene is rijksinwoner van België
Als de overledene rijksinwoner1 van België is
- Moeten alle nagelaten goederen (dit is wereldwijd) worden aangegeven
- Worden die goederen belast met successierechten of erfbelasting
De waarde van het nagelaten vermogen mag worden verminderd met de kosten van de begrafenis en met eventuele schulden van de overledene. In Vlaanderen moet je het bewijs van die kosten en schulden niet leveren. Daarvoor wordt automatisch een forfaitair bedrag van 6.000 euro voor de begrafeniskosten en 1.500 euro voor de schulden afgetrokken van de nalatenschap (bedragen van 2015). Die bedragen zijn gekoppeld aan de index van de consumptieprijzen. Schulden die specifiek zijn aangegaan om onroerende goederen te verwerven of te behouden, zoals hypothecaire schulden, zijn uitgesloten van dit forfaitaire systeem. Je kunt altijd kiezen om de werkelijke kosten en schulden toch te bewijzen.
Overledene is geen rijksinwoner van België
Als de overledene geen rijksinwoner van België is
- Moet er alleen aangifte worden gedaan van eventuele onroerende goederen in België
- Wordt de nalatenschap belast met het zogenaamde recht van overgang bij overlijden
Het recht van overgang wordt berekend op de waarde van de onroerende goederen in België, zonder aftrek van begrafeniskosten maar met beperkte aftrek van schulden. In Vlaanderen en Brussel kun je schulden die specifiek werden aangegaan om in België gelegen onroerende goederen te verwerven of te behouden, in mindering brengen als de overledene een inwoner van de EER2 was. In Wallonië kunnen de schulden met betrekking tot in België gelegen onroerende goederen altijd in mindering worden gebracht, ongeacht de woonplaats van de overledene.
Bij een niet-rijksinwoner of een rijksinwoner met een andere dan de Belgische nationaliteit kunnen successierechten verschuldigd zijn in het land waar de overledene woonde of van afkomstig was. Die regeling verschilt van land tot land. Voor een correcte afhandeling schakel je het best een notaris of advocaat in het betrokken land in.
Wat wordt beschouwd als nalatenschap om successierechten of erfbelasting te berekenen?
Als erfgenaam betaal je successierechten of erfbelasting op de goederen die de overledene effectief in zijn bezit had op de datum van zijn overlijden. Bepaalde goederen worden evenwel fictief bij de nalatenschap gevoegd, zodat je ook daarop successierechten of erfbelasting moet betalen.
Ongelijke verdeling van de huwelijksgemeenschap
Als je als langstlevende echtgeno(o)t(e) door een beding in je huwelijkscontract meer dan de helft van het gemeenschappelijke vermogen krijgt, betaal je op het deel boven de helft successierechten of erfbelasting.
Schenkingen minder dan 3 jaar of 5 jaar voor het overlijden
Als je een schenking van roerende goederen niet laat registreren, betaal je geen schenkingsrechten of schenkbelasting. Maar de schenking wordt aan de nalatenschap toegevoegd als de schenker binnen de 3 jaar (Vlaamse Gewest en Brusselse Hoofdstedelijk Gewest) of 5 jaar (schenkingen vanaf 1 januari 2022 in het Waalse Gewest) na de schenking overlijdt. Dan betaal je wel successierechten of erfbelasting op de schenking.
Als de schenking gebeurt met een (Belgische) notariële akte, betaal je schenkingsrechten of schenkbelasting. In dat geval ben je geen successierechten of erfbelasting meer verschuldigd, ook al overlijdt de schenker binnen de drie jaar na de schenking.
Bedingen ten behoeve van een derde
Een voorbeeld hiervan is de levensverzekering. Als de overledene een levensverzekering had gesloten met jou als begunstigde, betaal je daarop meestal successierechten of erfbelasting. Of je op een levensverzekering erfbelasting of successierechten betaalt, hangt af van de concrete situatie.
Hoeveel successierechten of erfbelasting moet je betalen?
De fiscus berekent de successierechten of erfbelasting op basis van
- De waarde van de erfenis die je ontvangt
- De graad van verwantschap met de overleden persoon
Hoe hoger het bedrag, hoe meer successierechten of erfbelasting je moet betalen. Hoe dichter je verwantschap met de overleden persoon, hoe minder successierechten of erfbelasting.
De successierechten of erfbelasting variëren van gewest tot gewest. Of de Vlaamse, Brusselse of Waalse wetgeving van toepassing is, hangt af van de fiscale woonplaats van de overledene op het ogenblik van overlijden. Woonde de overledene in de periode van vijf jaar voorafgaand aan het overlijden op meer dan één plaats in België, dan wordt gekeken waar de overledene in die periode het langst heeft gewoond.
1 Een rijksinwoner is iedere persoon die op het ogenblik van overlijden zijn fiscale woonplaats in België had
2 EU + IJsland, Liechtenstein en Noorwegen
